ENGELAND

Er is vreemd genoeg heel weinig terug te vinden in het archief over de reis die Charlotte op haar 17de maakt naar Engeland. Hieronder een fragment uit haar dagboek. Waarschijnlijk is het een door Charlotte overgeschreven pagina uit haar dagboek, een schrijfwerk dat ik tot op heden nog niet ben tegengekomen, want in dit schrift staan verder geen teksten die iets met een echt dagboek te maken hebben..

Hetzelfde geldt overigens ook voor Herwolt. Hij heeft zijn dochter niets gestuurd of zijn eventueel verzonden brieven zouden in Engeland achter moeten zijn gebleven.

CIJFERS REVISITED

Of de eerder geplaatste tekst van Herwolt een afzonderlijke brief is, die hij aan Charlotte heeft geschreven, is onbekend. Vermoedelijk is het een soort van kladje geweest, die hij heeft verwerkt in een langer geheel. Feit is wel dat Charlotte de flard moet hebben gelezen, gezien de reaktie die zij haar vader stuurt.

Lieve Pappa,
ik ben inderdaad geen twaalf meer. Ik hoop dat ik het allemaal zelf red hier in Engeland. Het zou fijn zijn als ik tientallen nieuwe vrienden zou maken. Ik heb al een negen voor een schrijfopdracht, ook al verwachtte ik een lager cijfer. Blijf onthouden dat het geen jaar is, maar zeven maanden. Engeland is maar zes meter over het water. We gaan zeker schrijven. Ik ga er vijf uur per week voor zitten.
Liefs Charlotte

Uit deze tekst blijkt ook dat het verblijf van Charlotte in Engeland 7 maanden heeft geduurd.

TRAPPED

Inhoudtechnisch lijkt onderstaand gedicht een van de eerste teksten die Charlotte in Engeland schrijft.

I feel trapped
My breathing is fast
I am imprisoned in my own nervousness
The tension is too high to me
I have to
I must continue
It will succeed me

Meestal is spanning een goede drijfveer om door te gaan.

ENGELAND

Als Charlotte 17 jaar is gaat ze voor een jaar naar Engeland. Herwolt is daar niet blij mee, maar kan haar met geen mogelijkheid op andere gedachte brengen. Hij schrijft daar ergens het volgende over.

Lieve Charlotte,
je bent pas zeventien, maar weet dat je een weg inslaat die jij het beste acht voor jouw leven en daaarom ben ik genegen je daar in bij te staan. Je van afstand te steunen en te voorzien van raad en daad. Ik voel me als een club van tien wijze mannen. Ook al kun je het zelf, want je bent geen twaalf meer en in die fabel van dertien ongelukken geloof ik allang niet meer.
Hou je haaks en we gaan schrijven, over en weer.

Of Herwolt deze tekst ook daadwerkelijk naar Charlotte in Engeland heeft gestuurd is onbekend. Ook lijkt het slechts een deel te zijn of het is nooit afgemaakt. De erinverwerkte cijfers lopen 'slechts' van 7 tot 13.

ZONDER TITEL

Een klein gedichtje van Charlotte. Haar naam staat er onder, maar zonder datum.

Leven is hard, 
       maar kloppend
Leven en dood
Het is zoals het is
Hard
Een kloppend hart kost geld
De dood krijg je er altijd
Gratis bij

Leven blijft hard

FOTO 2: ADVERTENTIE-IDEE 1970

Op de achterzijde van onderstaande foto staat een korte tekst in het handschrift van Herwolt. Wel toepasselijk op een dag als vandaag.

Misschien is deze foto geschikt om te gebruiken in een advertentie voor de winkel, vlak voor 14 feb. Dan is het Valentijnsdag en moeten we geliefden ertoe brengen lingerie voor elkaar te kopen. Ik zal het mijn ouders voorleggen als mogelijkheid.

ONLEESBAAR

De onderstaande tekst van Herwolt is niet echt goed leesbaar. Ik zet hem zo goed mogelijk over.

Ik trap er iedere keer weer in, in die val die 'werk' heet en het is niet eens werk. Opnieuw tot half drie zitten schrijven aan een boek, waarvan ik weet dat het toch nooit uitgegeven zal gaan worden. Waarom werk ik er dan zo gedreven aan? Kan toch morgen ook of volgende week. Nee, dat moet nu en morgen loopt de wekker weer af om half 7. Ik heb een borrel naast me staan, waar ik m'n pen in doop, zodat ik tenminste nog wat letters op papier kan krijgen. Letters die nauwelijks te lezen zijn en morgen waarschijnlijk letterlijk en figuurlijk onleesbaar zullen blijken te zijn en toch doe ik dit vrijwel elke avond. Waarom ga ik niet tegelijk met mijn vrouw naar bed? Kom ik in elk geval aan mijn nodige slaapuren toe. Maar wanneer moet ik dan schrijven, als het niet 's nachts gebeurt? Liever onleesbaar, dan niet leesbaar. Ik bedoel liever een onduidelijke tekst, dan geen tekst. Dus pen ik pagina's vol, in de hoop dat het later nog leesbaar is. Of niet, maar dan het nog altijd de vuilnisbak in. Nee, dat doe ik niet. Wat vandaag onleesbaar is, zal morgen wellicht geniaal blijken te zijn.

DAGBOEKFRAGMENT #1

Een fragment uit het dagboek van Charlotte, 3 oktober 1981. Ik ga proberen zo nu en dan wat te plaatsen uit dit dagboek, scenes die er in mijn ogen enigszins toe doen of ter zake zijn.

Mijn lieve vader, hij doet egt goed z'n best dat ik het goed heb in mijn leven. En ik moet zeggen, 'het lukt hem aardig'. Ik heb vrienden op school en de sfeer in huis is ook wel fijn. Ik wil mijn vader later opvolgen. Hij is zo'n geweldige schrijver en staat goed in het leven, dat wil ik ook. Ik wil net zo'n goede schrijver worden als hem.

Ik had vandaag weer een drukke dag op school. Ik had 3 toetsen en me vrienden vragen veel aandacht aan me.

Ik vertelde het me vader, toen zei hij; “Dan weet je hoe ik me voel, Char. Als je later net zo'n goede schrijver wil worden als ik, dan vereist dat veel aandacht.”

Maar ik denk dat ik dat wel aan kan, ik trek het nu al, dus waarom later dan niet meer?

ZONDER TITEL

De volgende zinsnede is zeer waarschijnlijk van Charlotte, als ik het handschrift vergelijk met andere teksten. Het is geschreven op de achterzijde van een bonnetje. Dat papiertje is afgegeven op 2 december 1982, maar of deze regel ook die dag is neergepend, dat zou ik niet weten.

My heart says "Yes", 
My head says "No" and I say "I don't know"

GEBROKEN

Een klein gedichtje van Charlotte. Haar naam staat er onder, maar zonder datum.

Ik ben gebroken,
Men vraagt aan mij:
"Wat is er aan de hand?"
Maar met mijn hand
is helemaal niks mis
Het is mijn hart,
dat jij hebt gebroken.

MOE

Ik ben moe. Moe van al het werk dat ik op mijn schouders neem. Natuurlijk kan ik mijn ouders niet alleen laten zwoegen in hun winkel. Bovendien vind ik de omgeving van lingerie en damesondergoed wel spannend. Ik put er best inspiratie uit om te schrijven. Zo snijdt het mes aan twee kanten. Bovendien ga ik misschien binnenkort iets aan de reclame doen voor de winkel. Advertentieteksten schrijven of misschien wat fotograferen. Dat zijn zaken die ik nog niet eerder heb gedaan en heel graag een keer zou willen uitproberen. Mijn ouders staan er in elk geval positief tegenover. Scheelt hen weer onkosten.
Maar alles bij elkaar zorgt het ervoor dat ik 's avonds moe ben. Ik vind het moeilijk om dan nog de energie op te brengen te gaan schrijven. ik zeg moeilijk, want ik doe het wel. De drang om mezelf 'leeg' te schrijven is groter dan mijn vermoeidheid. Lizet zegt niks te kort te komen en met Charlotte gaat het goed op school. Op een of andere manier geeft me dat het idee dat ik goed bezig ben. Althans, goed genoeg. Men kan niets meer doen dan het uiterste uit het jezelf te halen. Dan haal je als vanzelf het uiterste uit het leven.

WERK

Ik mag niet klagen en kan beter zwijgen
Maar ik neem te veel werk op mijn schouders
Ik weet het, ik roep het af over mijn eigen
Maar help graag in de winkel van mijn ouders

Zijn het dan de teksten die ik moet schrijven
(Schrijven vanuit een innerlijke drang)
Die de dagelijks bruikbare uren verdrijven
Om mij te bevrijden van die onbekende dwang

Komt het door mijn dochter of lieve vrouw?
Ook zij verdienen mijn attentie en aandacht
Dit is absoluut geen teken van berouw
En al helemaal geen vorm van aanklacht

Het is alleen zo dat mijn leven erg druk is
En ik soms niet meer weet wie ik ben
Iets wat tegelijkertijd ook mijn geluk is
Aangezien ik geen leegte of eenzaamheid ken

VOORUIT KIJKEN

Ik weet dat ik vooruit moet kijken, want al teveel terugblikken is niet goed. Toch kijk ik vaak naar m'n schoenen als ik over straat loop, alsof ik bang onverwachts ergens over te zullen vallen. Alsof ik bang ben voor de toekomst, die iets verder voor me uit ligt dan mijn voeten. Of die van de bekende neus. Niet verder kijken dan je neus lang is. Waarom ben ik bang voor de toekomst? Wat verwacht ik in het verschiet? Of verwacht ik juist niets en durf ik daarom niet naar voren te kijken? Als je naar voren kijkt zie je de dingen eerder aankomen. Kun je tenminste nog reageren als er gevaar op komst is. Toch kijk ik te dichtbij. Ben ik daarmee dan ook kortzichtig? Ik moet er wat aan gaan doen voordat ik struikel over iets dat ik niet aan heb zien komen. Een voorbereid mens is een gewaarschuwd mens.

datering: 8 oktober 1978

LEVEN

Om om het leven te kunnen geven
Moet je eerst goed kunnen leven
En ook weten wat het is om het te missen
Naar dat laatste blijft het slechts gissen
Dus kunnen we alleen maar streven
Om zo goed mogelijk te leven
En ons ervan te vergewissen
Dat we het eens zullen gaan missen

datering: 20 april 1986

FOTO 1: CHARLOTTE

Een foto van Charlotte. Er is door Herwolt een korte tekst geschreven op de achterkant:

Mijn dochter Charlotte

16 Jaar jong

17 oktober 1983

Deze Charlotte is al snel - even als haar vader - gaan schrijven. Veel van haar teksten zullen hier gepubliceerd worden.

HERSENSPINSEL 1

De volgende tekst is gedateerd op 24 april 1976. Het toont een getergde Herwolt, die terloops vermeld een gezin te hebben.

Ik zou zo veel willen schrijven, maar kan op een of andere manier er de tijd niet voor vinden. De beslommeringen van het dagelijkse leven houden me steeds gebonden aan zaken die ik eigenlijk niet zou willen, maar er zit nog zoveel in mijn hoofd, dat er uit moet. Soms zou ik het over de daken willen schreeuwen, om daarmee mijn hersens wat leger te maken, maar besef dat dat niet zal werken. Althans niet afdoende. Ik moet gaan schrijven. Ik moet stapels papier in huis halen en gaan schrijven. En veel pennen, die tegelijk met mijn hoofd kunnen worden leeggeschreven.
Ik heb een drukke baan, een gezin. Moet ik dan 's nachts mijn hersenspinsels aan witte vellen toevertrouwen? Hoeveel slaap heeft een mens nodig? Teveel om geconcentreerd te kunnen blijven op alles. Bah, slaap! Waarom kan een mens niet zonder?

AFSCHEID

Afscheid nemen doet pijn,
Afscheid is iemand verliezen,
Iemand die je lief hebt,
Of juist helemaal niet,
Het blijft een stom gevoel,
Alsof iets wat in je leven hoort,
Er ineens niet meer is.

GOEDE OUDE TIJD

In doos 1 kom ik een kort gedicht tegen, dat niet ondertekend is met Heer van Harten, maar met Charlotte. Is dit Charlotte van Arse, een dochter van Herwolt? Is dit zijn vrouw of wellicht zomaar een gedicht van een onbekende, maar wat hij mooi genoeg vond om het te bewaren?

Oudheid is grijze haren,
Is het mopperen op je kleinkinderen,
Is het krijgen van rimpels,
En het kleiner worden,
Maar ook het positieve weten;
Je hebt veel levenservaring,
En je hebt veel opgebouwd.
En het weten dat je oud sterft,
Niet zoals veel anderen, jong!

ZONDAGOCHTEND BLUES

Is dit gedicht fiktie of heeft zijn vrouw hem werkelijk verlaten. Het is enkel gedateerd met februari.

Het begin van een druilerige dag
Waar het woord 'zon' niet in zou mogen zitten
Eigenlijk zou ik gewoon moeten blijven pitten
Maar weet dat ik dat niet mag

Het begin van een druilerige tijd
Want jij hebt mij zomaar in de steek gelaten
Zonder er ook maar even over te willen praten
Een vertrek zonder woord of strijd

Het begin van een dag zonder zon
Met erg veel tijd om aan jou en mij te denken
Om glazen vol met herinneringen te schenken
En te beseffen hoe het ooit begon

ZONDER TITEL

Zomaar een eerste willekeurig velletje gepakt. Is dit een volledige tekst, onuitgewerkt idee of zomaar een probeersel? Wie zal het zeggen

Een doorsnee foto die mooi is belijst
Zal door menigeen worden geprezen
Terwijl een geweldige losse vergrijsd
Omdat hij niet met rand wordt bewezen